به مناسبت هفته بهزیستی، رژه اورژانس اجتماعی با هدف افزایش آگاهی عمومی از خدمات اورژانس اجتماعی و سایر سامانه فوریتی در بندرعباس برگزار شد.
به گزارش هرمزگان گویا، اعظم رضایی، سرپرست معاونت سلامت اجتماعی اداره‌کل بهزیستی استان هرمزگان در حاشیه برگزاری رژه اورژانس اجتماعی در هفته بهزیستی همزمان با سراسر کشور در استان ، با اشاره به رشد روزافزون بحران‌های اجتماعی و خانوادگی در کشور، بر لزوم توجه به اقلیم فرهنگی و ویژگی‌های بومی هر استان در طراحی مداخلات اجتماعی تأکید کرد.
وی هدف اصلی از برگزاری این رژه را افزایش آگاهی عمومی از خدمات اورژانس اجتماعی و سایر سامانه‌های فوریتی دانست و گفت: در این برنامه با حضور مجموعه‌هایی نظیر اورژانس اجتماعی 123، اورژانس ۱۱۵، پلیس ۱۱۰، آتش‌نشانی ۱۲۵ و جمعیت هلال‌احمر، تلاش شد ظرفیت‌ها و دسترسی سریع مردم به خدمات فوریتی و تخصصی در مواقع بحران به نمایش گذاشته شود.
رضایی با اشاره به خط تلفن ۱۲۳ به عنوان درگاه اورژانس اجتماعی، اظهار داشت: خط ۱۲۳، تیم‌های خدمات سیار و مراکز مداخله در بحران را پوشش می‌دهد. با این وجود، هنوز بسیاری از مردم با ماهیت این خدمات آشنا نیستند و متأسفانه همین ناآگاهی در برخی موارد منجر به بروز عواقب جبران‌ناپذیر می‌شود. اگر افراد بدانند چنین مراکزی به‌صورت رایگان، شبانه‌روزی و تخصصی خدمات ارائه می‌دهند، می‌توان از بسیاری از آسیب‌ها در سطوح فردی، خانوادگی و اجتماعی پیشگیری کرد.
وی افزود: مداخله به‌موقع در مواردی همچون کودک‌آزاری، همسرآزاری، والدآزاری، خودکشی و سایر آسیب‌های حاد اجتماعی، می‌تواند پیش از ورود افراد به چرخه قضایی، نقش مؤثری در حل مسئله و کاهش آسیب‌ها ایفا کند. در واقع، اورژانس اجتماعی پلی است میان مردم و سیستم حمایتی – قضایی که فرآیند رسیدگی را تسهیل می‌کند.
سرپرست معاونت سلامت اجتماعی بهزیستی هرمزگان مهم‌ترین پیام این رژه را ارتقای امنیت روانی و اجتماعی در سطح جامعه دانست و گفت: ما می‌خواهیم مردم بدانند که در زمان وقوع بحران، همه دستگاه‌های فوریتی استان آمادگی دارند تا در کنار آن‌ها باشند و حس امنیت و آرامش را برایشان فراهم کنند.
رضایی همچنین از برنامه‌های توسعه‌ای بهزیستی در حوزه اورژانس اجتماعی خبر داد و گفت: با توجه به دغدغه‌های موجود، برنامه‌هایی برای افزایش فعالیت اورژانس اجتماعی در دستور کار قرار دارد. یکی از اولویت‌های امسال، راه‌اندازی مراکز اورژانس اجتماعی در شهرستان‌های فاقد این مرکز است. به‌طور خاص، مقدمات راه‌اندازی مرکز اورژانس اجتماعی در شهرستان سیریک در حال پیگیری است و سازمان بهزیستی کشور نیز همکاری لازم را آغاز کرده است.
وی ادامه داد: همچنین فعالیت‌های گسترده‌ای در زمینه اطلاع‌رسانی و آگاه‌سازی عمومی آغاز شده که تلاش می‌کنیم با بهره‌گیری از ظرفیت رسانه‌ها، این آگاهی را در سطح عمومی ارتقا دهیم.
رضایی با اشاره به حضور میدانی تیم‌های سیار اورژانس اجتماعی در بحران‌های اخیر مانند حادثه اسکله شهید رجایی و ایام جنگ، تأکید کرد: تجربه‌های گذشته نشان داده که حضور به‌موقع و تخصصی این تیم‌ها، تأثیرات مهمی در مدیریت بحران و کاهش آسیب‌ها داشته است. از این‌رو، تربیت تیم‌های جدید و آموزش آن‌ها برای مداخله در شرایط بحرانی نیز از برنامه‌های جدی ما در سال جاری است.
رضایی با اشاره به وضعیت مراکز اورژانس اجتماعی در سطح استان، اظهار داشت: در حال حاضر در ۱۰ شهرستان هرمزگان با جمعیت بالای ۵۰ هزار نفر، مراکز اورژانس اجتماعی فعال هستند. این شهرستان‌ها شامل بندرعباس، قشم، حاجی‌آباد، رودان، میناب، جاسک، بندرخمیر، بندرلنگه، پارسیان و بستک می‌باشند.
وی ادامه داد: دو شهرستان سیریک و بشاگرد به دلیل جمعیت کمتر از ۵۰ هزار نفر تاکنون فاقد مرکز اورژانس اجتماعی بوده‌اند، اما با پیگیری‌های انجام‌شده، مقدمات لازم برای دریافت مجوز راه‌اندازی مراکز در این دو شهرستان در حال انجام است.
سرپرست معاونت سلامت اجتماعی استان همچنین به آمار نیروهای فعال در این حوزه اشاره کرد و گفت: در مجموع، ۱۱۷ نیروی تخصصی در مراکز اورژانس اجتماعی سراسر استان مشغول به خدمت هستند که از این تعداد، ۴۱ نفر در مرکز اورژانس اجتماعی بندرعباس فعالیت دارند.
رضایی افزود: در سال ۱۴۰۳، حدود ۶٬۵۰۰ مورد خدمت از طریق خط تلفن ۱۲۳، مراکز مداخله در بحران، و تیم‌های سیار اورژانس اجتماعی به مردم ارائه شده است. اگرچه آمار روزانه متغیر است، اما در اغلب روزها بیش از ۳۰ تا ۵۰ مداخله در حوزه‌های مختلف اجتماعی ثبت می‌شود.
رضایی با رد نگاه نمادین به رژه اورژانس اجتماعی، تأکید کرد: این رژه صرفاً جنبه نمایشی ندارد، بلکه بخشی از یک پویش ملی و مستمر برای تقویت همکاری بین دستگاه‌های ارائه‌دهنده خدمات فوریتی است.
در آیین‌نامه خدمات فوریت‌های اجتماعی مصوب هیئت وزیران در سال ۱۳۹۲، بر ضرورت هماهنگی مستمر میان دستگاه‌هایی مانند اورژانس ۱۱۵، پلیس ۱۱۰، آتش‌نشانی ۱۲۵، جمعیت هلال‌احمر و اورژانس اجتماعی ۱۲۳ تأکید شده است.
وی با اشاره به ضرورت هم‌افزایی عملیاتی میان دستگاه‌ها گفت: «در مواردی همچون اقدام به خودکشی یا بحران‌های خانوادگی، حضور همزمان و هماهنگ چند دستگاه فوریتی امری حیاتی است. به همین منظور، انعقاد یک تفاهم‌نامه چندجانبه میان این نهادها در دستور کار قرار دارد تا فرایندهای همکاری هدفمندتر و مستمرتر دنبال شود.
رضایی، با تأکید بر نقش مشارکت مردم در کاهش آسیب‌ها، گفت: توصیه ما به همه هم‌استانی‌های عزیز این است که در صورت مواجهه با هرگونه آسیب یا بحران اجتماعی، به‌ویژه در مواردی چون کودک‌آزاری، همسرآزاری، سالمندآزاری، یا افکار و اقدام به خودکشی، بدون درنگ با خط تلفن ۱۲۳ تماس بگیرند. همکاران متخصص ما به‌صورت رایگان، شبانه‌روزی و محرمانه آماده ارائه خدمات به مردم هستند.
فرآیند مداخله اورژانس اجتماعی از تماس تا حمایت بلندمدت تشریح شد
مداخله به‌موقع، نجات آینده یک کودک است
سرپرست معاونت سلامت اجتماعی بهزیستی استان هرمزگان، با تشریح مراحل مداخله اورژانس اجتماعی در مواردی نظیر کودک‌آزاری یا خشونت خانگی، گفت: فرآیند مداخله اجتماعی از طریق گزارش مردمی یا سازمانی آغاز می‌شود. به محض دریافت تماس با خط ۱۲۳، اطلاعات اولیه دریافت، ثبت و اولویت‌بندی می‌شود. در مواردی که وضعیت حاد و بحرانی باشد، تیم سیار اورژانس اجتماعی شامل مددکار اجتماعی و روانشناس، بلافاصله به محل اعزام می‌شود.
وی ادامه داد: پس از حضور در محل، تیم اعزامی اقدام به ارزیابی وضعیت کودک، محیط زندگی و اطرافیان می‌کند. مصاحبه با کودک، با رعایت اصول تخصصی روانشناختی و در محیطی امن انجام می‌شود. سپس با خانواده و دیگر افراد مرتبط نیز گفتگو صورت می‌گیرد تا تصویری کامل از وضعیت موجود به دست آید.
رضایی با تأکید بر اینکه اقدامات متناسب با شدت آسیب اتخاذ می‌شود، گفت: اگر وضعیت کودک بسیار پرخطر باشد، بلافاصله مداخله در بحران صورت می‌گیرد و کودک از محیط ناایمن خارج شده و به مراکز مداخله در بحران یا خانه‌های امن بهزیستی منتقل می‌شود تا در فضایی ایمن نگهداری شود و تصمیم‌گیری‌های تخصصی و قانونی بعدی انجام گیرد.
وی افزود: در مواردی که آسیب ناشی از ناآگاهی یا ضعف مهارتی والدین باشد، آموزش‌های لازم، مشاوره‌های روانشناختی و حمایت‌های اجتماعی به خانواده ارائه می‌شود. همچنین، پس از انجام مداخلات اولیه، فرآیند پیگیری، بازدیدهای دوره‌ای، بررسی وضعیت تحصیلی، روانی و اجتماعی کودک ادامه پیدا می‌کند تا از پایداری شرایط ایمن اطمینان حاصل شود.
رضایی با اشاره به حمایت‌های چندلایه اورژانس اجتماعی برای بازتوانی خانواده‌ها گفت: اگر خانواده با مشکلات معیشتی مواجه باشد، خدمات مددکاری و برنامه‌های توانمندسازی در دستور کار قرار می‌گیرد. این حمایت‌ها از جنبه روانی، آموزشی، اقتصادی و اجتماعی ارائه می‌شود و همواره با هماهنگی مرجع قضایی انجام می‌گیرد.
وی در پاسخ به سؤالی درباره مراکز شبانه‌روزی نگهداری کودکان در استان، اظهار داشت: در حال حاضر سه مرکز مداخله در بحران ویژه کودکان در استان فعال است؛ یکی در بندرعباس، یکی در قشم و یکی در میناب. این مراکز ظرفیت نگهداری موقت از چند روز تا حداکثر ۲۰ روز را دارند و در موارد خاص، با نظر کارشناس و تأیید قضایی، مدت اقامت می‌تواند افزایش یابد.
رضایی در ادامه گفت: در صورتی که خانواده کودک شرایط لازم برای بازگشت کودک را نداشته باشد، او به مراکز بلندمدت نگهداری سپرده می‌شود. این مراکز بسته به سن و جنس کودک در بازه‌های سنی ۶ تا ۱۲ سال و ۱۲ تا ۱۸ سال به صورت تفکیک‌شده برای دختران و پسران فعالیت می‌کنند.
وی افزود: علاوه بر این، مراکزی برای نگهداری دختران و زنان آسیب‌دیده اجتماعی نیز فعال است؛ مانند خانه سلامت برای دختران در معرض آسیب، خانه امن برای زنان درگیر خشونت و مرکز نگهداری کودکان خیابانی و کودکان کار که اغلب پسران را پوشش می‌دهد.
سرپرست معاونت سلامت اجتماعی بهزیستی هرمزگان در پایان، بار دیگر بر نقش حیاتی گزارش‌گری عمومی تأکید کرد و گفت: از مردم عزیز تقاضا داریم در صورت مشاهده هرگونه خشونت خانگی، کودک‌آزاری، همسرآزاری، سالمندآزاری، یا مواردی همچون افکار یا اقدام به خودکشی، بلافاصله با خط تلفن ۱۲۳ تماس بگیرند. اورژانس اجتماعی به صورت رایگان، تخصصی، محرمانه و ۲۴ ساعته در خدمت همه شهروندان است تا از بروز آسیب‌های عمیق‌تر جلوگیری کند.
رضایی با اشاره به روند رسیدگی به موارد کودک‌آزاری گفت: کودکانی که قربانی آسیب‌های اجتماعی و کودک‌آزاری شده‌اند، در صورتی که شرایط خانواده برای بازگشت کودک مساعد نباشد، توسط مراکز مداخله در بحران بهزیستی پذیرش می‌شوند.
وی افزود: پس از انجام مراحل اولیه، این کودکان بسته به سن و شرایط‌شان، به مراکز نگهداری تحت عنوان «خانه‌های شبه‌خانواده» منتقل می‌شوند.
وی خاطرنشان کرد: کودکان صفر تا شش سال در شیرخوارگاه‌های دولتی نگهداری می‌شوند و کودکان بالای شش سال تا هجده سال، در مراکزی که عمدتاً توسط بخش غیردولتی اداره می‌شوند، اسکان داده می‌شوند.
رضایی تأکید کرد: فضای این خانه‌ها کاملاً تخصصی بوده و در آن‌ها حضور روانشناس و مددکار اجتماعی برای ارائه خدمات تخصصی و حمایت‌های روانی و اجتماعی به کودکان آسیب‌دیده، الزامی است.
گفتنی است رژه خودروهای اورژانس اجتماعی ۱۲۳ امروز همزمان با سراسر کشور در شهرستان های استان هرمزگان برگزار شد.